Bof wordt veroorzaakt door het bofvirus, een RNA-virus behorend tot de familie van de paramyxovirussen. Kenmerkend is parotitis: een ontsteking van de oorspeekselklier (parotis). De parotitis is meestal beiderzijds, maar kan ook eenzijdig verlopen. Bijkomende klachten kunnen zijn: koorts, spierpijn, hoofdpijn en malaise. Het virus kan zich ook verplaatsen naar andere organen, zoals de alvleesklier, zaadballen, eierstokken en het centrale zenuwstelsel, en daar ontstekingen geven. Bij ongeveer een derde van de ongevaccineerde personen verloopt een infectie met het bofvirus asymptomatisch.

De incubatietijd is meestal 16-18 dagen. De besmettelijke periode is van 2 dagen

voor tot 5 dagen na het optreden van de parotiszwelling.

De GGD Haaglanden heeft in de maand juni van 2023 7 bofmeldingen ontvangen, die voldeden aan de meldingsplicht. Dit betrof 6 kinderen en 1 volwassene. Slechts 1 kind was in het verleden gevaccineerd. De bron van het cluster is niet bekend. Wel gaan 3 kinderen naar dezelfde basisschool. Deze school bevindt zich in een wijk waarvan bekend is dat de RVP-vaccinatiegraad relatief laag is. Begin juli heeft dit cluster zich nog uitgebreid.

Vanuit de GGD is er een informatiebrief verzonden naar de ouders en het schoolteam en is in samenwerking met het CJG Den Haag (aanvullende) BMR-vaccinatie aangeboden aan kinderen en volwassenen, die niet of onvolledig gevaccineerd zijn tegen bof. Daarnaast zijn de huisartsen en medisch micro­biologen in de regio door de GGD gealerteerd.

Landelijk is er al enige jaren sprake van een dalende vaccinatie­graad bij kinderen. Een hoge vaccinatiegraad is belangrijk om mensen tegen ernstige infectieziekten te kunnen blijven beschermen en om uitbraken van deze ziekten te voorkomen.
Voor de BMR-vaccinatie (bof, mazelen en rodehond) lijkt de vaccinatiegraad voor baby’s voor het eerst in jaren landelijk net onder de 90% te zijn. Een vaccinatiegraad boven de 95% is belangrijk om alle inwoners van Nederland zoveel mogelijk tegen deze ziekten te beschermen. De vaccinatiegraad van de betrokken Haagse wijk van dit bofcluster is nog lager dan het landelijke gemiddelde.

Hierdoor is de kans groter dat ziekten zoals bof, maar ook de zeer besmettelijke mazelen weer terugkomen. De GGD vindt dit een zorgelijke ontwikkeling en zal dit najaar samen met het CJG voorlichtingsactiviteiten gaan opzetten, gericht op het vergroten van de vaccinatiebereidheid, zodat de vaccinatiegraad weer omhooggaat.

Met een ministeriële regeling is vanaf 1 juli 2023 de meldplicht van COVID-19 komen te vervallen. Vanaf deze datum hoeven artsen en hoofden van laboratoria geen individuele besmettingen van SARS-CoV-2 meer te melden bij de GGD. Clusters van luchtweginfecties, waaronder COVID-19, in instellingen waar kwetsbaren verblijven, dienen op basis van artikel 26 nog wel gemeld te worden aan de GGD. Dit indien er sprake is van een ernstig ziektebeeld, groot aantal zieken of snelle verspreiding.